Nieuws
beeld: ©Brecht Van Maele
deel dit nieuwsbericht:
0
Roularta plant een bos
Almaar meer natuurverenigingen, bedrijven en gewone mensen planten bomen en bossen. In de strijd tegen de klimaatverandering, maar ook omdat bos zo’n deugd kan doen. ‘We zoeken op Immoweb en bij gemeentes. Maar er is veel te weinig grond.’
Even was het een hype op Instagram: post een foto van je huisdier en er zal een boom geplant worden. We zagen alle katten, honden en kanaries van Vlaanderen, maar er kwam geen boom bij.
Tot vrijdag. Toen stuurde Natuurpunt Vlaanderen dit bericht: ‘Al 5.000 giften voor meer bos!’ Het resultaat van een week campagne met ‘draag je boompje bij’ als motto. Voor elke 4 euro plant Natuurpunt 2 vierkante meter bos. ‘De Vlaamse regering wil tegen 2024 ruim 4.000 hectare nieuw bos’, zegt Natalie Sterckx van Natuurpunt Vlaanderen. ‘Wij engageren ons om 700 van die 4.000 hectare voor onze rekening te nemen. Dat kan voor 4 euro, omdat we plantgoed in bulk aankopen. In die prijs zit zelfs de grond. Dat is belangrijk. Die boom blijft daar staan.’
Bomen en bossen, je leest er elke dag over. De tv-maker Dieter Coppens plant een eigen privébos. Vrijdag in de krant: ‘In jaar tijd gebied bijna zo groot als Vlaanderen ontbost.’ Donderdag: ‘België zoekt buitenlandse bomen om bossen te redden.’ En op 29 oktober in de Krant van West- Vlaanderen: ‘Roularta plant 15.000 bomen.’
Een bedrijfsbos, zowaar. ‘Al van kindsbeen af was ik een natuurliefhebber’, zegt Francis De Nolf, een bestuurder van Roularta. ‘Met Frans Verleyen (toenmalig hoofdredacteur van Knack, red.) ging ik vogels kijken. De liefde voor de natuur is gebleven. Dan is het leuk als hobby en passie samenkomen in een duurzaamheidsproject van ons bedrijf.’
Concreet gaat de West-Vlaamse mediagroep op een stuk bedrijfsgrond van 1,2 hectare 15.000 bomen planten. Dat gebeurt op vrijdag 26 en zaterdag 27 november met de hulp van velen. De Nolf kan in twee dagen in zijn eentje geen 15.000 bomen planten. Vrijdag worden de Roeselaarse scholen ingeschakeld, zaterdag andere vrijwilligers. Maar waarom?
Groene groeier
‘Toen de drukkerij uitbreidde, wilden we ook investeren in de natuur. Roeselare heeft niet veel groen. Door nu 15.000 bomen binnen de ring te planten, zijn we plots een groene groeier. De raad van bestuur ging snel akkoord. Goed bestuur is van tel, maar ‘walk your talk’ is dat ook. Duurzaamheid en biodiversiteit vinden we belangrijk. En nee, we doen het niet om later van dat bos papier te maken’
Vrij snel zat Roularta samen met Natuurpunt, het Agentschap voor Bos en Natuur, de stad Roeselare en de provincie West-Vlaanderen. Want hoe pak je dat aan? Piet Desmet, van Natuurpunt Mandelstreke, zat mee aan tafel. ‘Roularta is niet het enige bedrijf dat de nek uitsteekt. Ook met de afvalbeheerder Vanheede zijn we in overleg om op oude gronden bos aan te planten. Vaak hebben bedrijven terreinen waarop aangeplant kan worden.’
Roularta (voor 50 procent ook aandeelhouder van De Tijd-uitgever Mediafin, red.) is een specialist in het uitgeven van kranten en tijdschriften, maar daarom nog geen bomenspecialist. ‘We verdiepten ons in stedelijke bosbouw en kwamen uit bij de Miyawaki-methode’, zegt De Nolf. ‘Akira Miyawaki (een Japanse botanicus die deze zomer op 93-jarige leeftijd overleed, red.) huldigde het principe drie bomen per vierkante meter te planten, terwijl de Vlaamse methode uitgaat van één boom per 3 vierkante meter. Met de Japanse methode zou je een 10 procent snellere groei hebben dan op de klassieke manier, omdat die bomen elkaar stimuleren. Na 20 jaar zou je de biodiversiteit van een oerbos van 200 jaar bereiken. Dat willen we proberen.’
Desmet: ‘Het is een intensieve manier en we moeten afwachten. In Japan, de VS en op enkele plaatsen in Europa is ze al toegepast. Voor Vlaanderen is dit een primeur. We hebben gevraagd om te diversifiëren en de helft volgens de klassieke methode aan te planten. Zo gaat het volgend weekend gebeuren.’
Met een nieuw bos van 1,2 hectare kom je natuurlijk niet in de buurt van het plan van de Vlaamse regering voor 2024. De overheid en veel natuurverenigingen zitten met dat doel voor ogen in de Bosalliantie. Jeroen Denaeghel, de woordvoerder van het Agentschap voor Bos en Natuur, wijst erop dat de Vlaamse overheid redelijk op schema zit, maar dat de natuurverenigingen en zeker de lokale besturen een versnelling hoger moeten schakelen.
Hoger toerental
In cijfers: in de helft van de legislatuur is 285 hectare bos geplant en 385 hectare grond gekocht om beplant te worden. Daarmee is maar een goede 50 procent van het voor die eerste twee jaar vooropgestelde doel gerealiseerd, maar iedereen rekent op een versnelling. ‘De aankoop van gronden is volop bezig en moet nog op toerental komen’, zegt Denaeghel. ‘De volgende plantseizoenen zal de bebossing gevoelig hoger zijn.’
Op 11 november plantte Planteenbos in Menen op 0,41 hectare 1.300 bomen. Een verzameling van zomereik, zomerlinde, zwarte els en schietwilg, met ook hazelaar, meidoorn en rode kornoelje. ‘Tien jaar geleden begonnen we met enkele vrienden vanuit de overtuiging dat meer bos nodig was’, zegt Stefanie Albers, bio-ingenieur van opleiding en coördinator van het Streekfonds Oost-Vlaanderen. ‘Het is een initiatief van burgers en vrijwilligers. In totaal beplantten we al zo’n 5 hectare. Een eerste perceel in Loonbeek bij Huldenberg, een tweede in Essene bij Ternat en nu dit in Menen.’
Waverwoud
Wie wil bijdragen, kan dat voor 35 euro voor 4 vierkante meter bos. Opmerkelijk meer dan de 4 euro van Natuurpunt, maar daar is een reden voor. ‘We werken zonder steun en subsidies. De aankoop van grond jaagt de kostprijs van bosuitbreiding fors hoger. Vooral omdat er een flessenhals is: de beschikbare grond. De Vlaamse regering zet daar wel op in, maar we merken hoe moeilijk het is grond aan te kopen. We zoeken overal: we schrijven gemeentes aan, we zoeken op Immoweb, noem maar op. Maar vaak is grond te duur en dus is er superweinig beschikbare ruimte. Maar elke halve hectare hier en daar is winst.’
In Sint-Katelijne-Waver, nabij Mechelen, knikt Jimmy Luyckx. 21 jaar geleden begon hij als vrijwilliger/conservator voor Natuurpunt met 6 hectare bos. De bedoeling was bij te planten en de bossen op elkaar te laten aansluiten. Vandaag spreekt hij over 140 hectare Waverwoud.
Maar iedereen die al eens een scheutje in de tuin plant, weet hoelang het duurt voor je in de schaduw ervan kan zitten. Een oude Gentse wijsheid zegt: ‘Buumke gruut, manneke duud.’ Met wat geluk kunnen de kleinkinderen ervan genieten. ‘Bwah, een jaar of acht geleden plantten we 20.000 boompjes aan in een oude paardenweide’, zegt Luyckx. ‘Vandaag heb je daar toch al een bosgevoel met beneden takken waarin reeën en fazanten zich kunnen verstoppen. Jonge bossen zijn daar zeer waardevol voor. Maar natuurlijk lukt niet elke aanplant. We hebben het al meegemaakt dat ze weggevreten werden.’ Het is, met andere woorden, intensief werk. Waarbij af en toe gekapt moet worden. Exoten bijvoorbeeld, om de inheemse bomen meer kans te geven.
Sint-Romboutskathedraal
Maar hoe moeten we kijken naar het klimaatakkoord in Glasgow om tegen 2030 de ontbossing te stoppen? Luyckx aarzelt. ‘Dat is wel vaker gezegd. In Vlaanderen wordt almaar meer natuurgebied beschermd. Maar geldt dat voor heel België en bij uitbreiding de hele wereld? En stel dat je in Mechelen de Sint-Rombouts- kathedraal afbreekt en 300 meter verder een nieuwe kerk bouwt. Welke waarde heeft die dan? Het is afwachten hoe men daarmee omgaat. Niet elke niet-gekapte boom is waardevol. Het gaat erom goed na te denken over de alternatieven.’
We keren nog even terug naar het ‘Roulartabos’. De methode mag dan wel voor de helft Japans zijn, de bomen zelf worden geleverd door de boomkwekerij Schepers uit Wingene. Inheems en West-Vlaams. De Nolf besluit met een les die de coronapandemie hem leert. ‘We onderschatten de impact van de natuur. Ik geloof dat het vaccin een deel van de oplossing is, maar niet exclusief. Het is een en-enverhaal. Qua innovatie kunnen we zoveel leren van de natuur. Wel, dit is het moment om de natuur opnieuw een plaats te geven.’
Verschenen op 20/11/2021 in De Tijd / Rik Van Puymbroeck 27/11/2021