(De psychologie van) de derde set

Tenzij we iets fundamenteels over het hoofd zien zijn er in het volleybal bij aanvang van de derde set slechts twee mogelijkheden. Ofwel heeft een ploeg twee sets gewonnen ofwel beide teams elk één set.

In het eerste geval heeft de ploeg die op achterstand staat twee opties. Ofwel zich bij het meesterschap van de opponent neerleggen ofwel zonder schroom all-in spelen. Maar ongeacht deze keuze denken we vast te stellen de 2-0 tussenstand ook wel de mindset van de leidende ploeg beïnvloedt.

De directe aanleiding voor dit schrijfsel situeert zich eens te meer in het rugby waar het jaarlijkse zeslandentoernooi weer van start is gegaan. Op vrijdagavond nam titelverdediger Ierland ruim de maat van Frankrijk (17-38), op zaterdagnamiddag had het fiere Engeland aanvankelijk wat moeite met zwak broertje Italië om na de reguliere effectieve speeltijd van 80 minuten toch te zegevieren (24-27). En dan was er nog op zaterdag om 17h45 het duel tussen Wales en Schotland waar de thuisspelende Welshmen aanvankelijk geen poot aan de grond kregen en bij de rust tegen een 0-20 aankeken. Na amper drie minuten in de tweede helft lukte Duhan Van der Merwe, met een brede doch wat cynische smile, nog een try (de bal wordt achter de achterlijn van de tegenstrever gelegd en is goed voor vijf punten). Deze score werd vervolgens door Finn Russel geconverteerd (de penaltykick wordt succesvol tussen de hoge palen geschopt en voegt nog twee punten toe aan het totaal) zodat de bordjes 0-27 wezen. Match gespeeld denk je dan.

Ook in het duel tussen Tectum Achel en Volley Haasrode Leuven stonden de bordjes, na tweemaal overtuigende setwinst met 17-25 en 16-25, op 0-2. Match gespeeld denk je dan. En er zijn zowel in de eigen competitie als in het buitenland talloze dergelijke situaties terug te vinden.

Maar het geëtaleerde meesterschap van de Schotten had echter voor hen ongewild één nefaste bijwerking: de voet werd onbewust van het gaspedaal genomen, de slordigheden stapelden zich op en ze liepen keer op keer onnodige bestraffingen op. En na een try van de thuisploeg in minuut 47 sloeg de vlam in de pan, het gekrassel maakte plaats voor geloof in eigen kunnen bij de thuisploeg en ze lukten vier opeenvolgende tries. Helaas voor hen werd één ervan niet geconverteerd zodat ze op 26-27 bleven steken, op één punt van de grootste comeback aller tijden in het zeslandentornooi.

En niet dat we de mannen van Kris Eyckmans eenzelfde Schotse houding willen toedichten, verre van. Maar ook bij de Achelaars schoot de vlam in de pan en liep het vreemd genoeg bij de Leuvenaars plots een stuk minder. En niet voor het eerst in het volleybal moest een schijnbaar gelopen wedstrijd beslist worden in een belle waarbij de ploeg die de achterstand ophaalde vaak het mentale voordeel heeft. Elke Knack Volley-supporter kan zich zonder twijfel wel nog wedstrijden voor het oog halen waarin ons team, ondanks een overweldigende dominantie in de eerste twee sets, plots in de derde set niet alleen achter de feiten aanliep maar ook nog meerdere punten in het krijt stond. Waar het voor Wales ‘net niet’ was (een gevoel dat ook wij dit seizoen kennen) lukte het Tectum Achel wel.

Maar ook bij een gelijke 1-1 setstand kan het belang van de derde set nauwelijks verkeerd ingeschat worden. Winst zet de concurrent voor de dwingende opdracht nog twee sets te winnen en schenkt anderzijds het eigen team twee setkansen op eindwinst. Ontegensprekelijk een belangrijk mentaal voordeel.

We durven hier nu wel niet te beweren dat de derde set de belangrijkste van alle sets is. In realiteit is dit enkel de laatste set en dat kan dus net zo goed de vierde als de vijfde set zijn. Maat set drie is en blijft de eerste in de rij om het enige punt te scoren dat uiteindelijk telt: het winnende matchpunt.

“It ain’t over till the fat lady sings” vindt zijn origine in het operawereldje maar in 1978 liet een Amerikaanse basketbacoach dit op de shirts van zijn spelers afdrukken om hen er alert op te maken dat een gewonnen wedstrijd nog altijd geen titel oplevert. Vertaald naar de Bekerfinale heet dit dat je na een gewonnen set, en zelfs twee, de beker zelfs nog niet mag aanraken.

Brilsmurf 07/02/2024